Zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami

Zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami

Lato, to kalendarzowe, nadchodzi wielkimi krokami, choć aura za oknem iście letnia, że aż rwie się dusza do jakichś śródziemnomorskich wakacji. Marzy mi się kulinarny raj świeżych ziół, owoców morza, owczych serów, a także mięsa – jagnięcego i baraniego, którego u nas trudno szukać. Uwielbiam zapach, jaki roztacza się wokół śródziemnomorskich palenisk opalanych to drewnem oliwnym lub winorośli, a jeszcze większą radość sprawia mi pieczone nad takim ogniem mięso lub owoce morza. Aromat, jaki roztacza się wokół, a smak, jaki zyskuje, w ten sposób przygotowane mięso, czy też owoce morza, jest bezbłędny, niesamowity wręcz rajski. Jak grillować to tylko w takim stylu. Jednak, do wakacji jeszcze chwila, więc zamiast zadręczać się wspomnieniem ulubionych smaków, postanowiłam – no nie, nie grillować – ale przygotować danie, które odda charakter tych wspomnień w moim domu zlokalizowanym w środkowo-wschodniej Europie. Tu z zachętą przyszła zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami.

Tak, jak napisałam w Dobrych radach, jagnięcina w naszym kraju, to produkt raczej luksusowy – po pierwsze przez wzgląd na cenę, po drugie – na ograniczoną dostępność, a pierwsze z drugim jest nierozłączne. Jednak wydaje mi się także, że w naszym kraju mamy raczej słabo rozwiniętą kulturę spożywania mięsa baraniego (przynajmniej aktualnie), a szkoda, bo mięso jest fenomenalne. Ja cenię to mięso przede wszystkim za niesamowity (dla mnie wspaniały) aromat, który mięso zawdzięcza trawie i ziłom, jakie spożywają owce na pastwiskach. Rośliny te bogate są w chlorofil będący organicznym związkiem fitolu, który to wytwarza ten charakterystyczny zapach. W związku z tą moją słabością do baraniny, raz na jakiś czas pozwalam sobie na małe kulinarne szaleństwo i raczę nas baranim lub jagnięcym mięsem. A, że mięsa na co dzień spożywamy raczej niewiele, to tym chętniej pozwalam sobie na taki luksus, ponieważ wychodzę z założenia, że jak jeść, to wyłącznie dobre produkty. Sporadycznie, ale z dbałością o jakość.

Aby zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami była kompletna, warto zadbać o dobrej jakości ziemniaki, a w tej kwestii należy pamiętać o różnych typach kulinarnych ziemniaków. Aktualnie, w dużych marketach czy dyskontach, sprzedawane są najczęściej ziemniaki w typie uniwersalnym, które znajdują zastosowanie w sałatkach, świetnie sprawdzą się jako dodatek do obiadu – w postaci gotowanych bulw czy tłuczonych kartofli, a także wzbogacą nasze zupy. Ziemniaki w typie kulinarnym „B” (uniwersalne) są kremowe i nie rozpadają się podczas gotowania, dzięki czemu zachowują swoją formę, nawet pokrojone na drobne kawałki w zupach. Teoretycznie typ ten powinien sprawdzić się także w kluskach, jednak z mojego doświadczenia, wynika co innego. Fakt sprawdzić się sprawdzą, bo przygotujemy z nich kluski, jednak, aby z ciasta dało się je ulepić, należy dodać do masy, z której przygotowujemy ciasto, znacznie więcej mąki, niż w przypadku ziemniaków mączystych, w typie kulinarnym „C”, które to najlepiej sprawdzają się do przygotowania pieczonych ziemniaków, frytek czy ziemniaczanych kluseczek. Ziemniaki te są mączyste, czyli bardzie suche i takich należy na sklepowych półkach szukać, co wcale nie jest takie oczywiste.

Ja w swojej zakupowej „karierze” sporadycznie spotkałam się z dokładnym opisem ziemniaków, ale mam na to swój sposób. O ile jeszcze nieczęsto na skrzynce z ziemniakami, czy na ich opakowaniu spotkać można informację o typie i zastosowaniu, to już zazwyczaj podana jest informacja o nazwie odmiany ziemniaka, którą wpisuję w wyszukiwarkę przeglądarki i po nitce dochodzę do kłębka, czyli informacji, z jakim typem ziemniaka mam do czynienia. Na szczęście nie jest to zbyt czasochłonne zajęcie podczas zakupów, więc nie ma się co zniechęcać, bo od dobrych ziemniaków zależy sukces tego dania. A jeśli w warzywa zaopatrujecie się na halach targowych czy bazarach, placach, to pytajcie sprzedawców o najlepsze ziemniaki na kluseczki ziemniaczane i do pieczenia – te suche są naprawdę świetne.

Dzięki podpieczeniu warzyw, porządnemu doprawieniu mięsa i powolnym gotowaniu i zapiekaniu całości, stworzyłam danie, które mogłabym zabrać do Grecji lub w dowolne miejsce u wybrzeży Adriatyku czy Morza Śródziemnego i nikt, po skosztowaniu go, kijem by mnie z domu czy podwórka nie przeganiał. Zatem, jeśli marzy się Wam mały kulinarny wypad na południowy wschód Europy, gdzieś między Adriatykiem a Morzem Śródziemnym, to już wiecie, co upichcić na obiad, by w takie miejsce przenieść się choćby na moment. Zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami zdecydowanie się Wam poleca.

Dobre rady

  • Warzywa
    • Ziemniaki
      • do zapiekania lubię suche – mączyste, toteż używam w tym przepisie odmiany Lilly, reprezentującej typ kulinarny „C”, które coraz częściej pojawiają się na sklepowych półkach. Choć nadal popularne są ziemniaki w typie „B” – uniwersalne lub „A” – sałatkowe. Oba typy są bardziej kremowe, mniej mączyste (suche) i najlepiej sprawdzą się przy typowym niedzielnym obiedzie ze schabowym czy smażonym kotletem drobiowym z mizerią z ogórków, czy czymkolwiek tylko lubicie. Mniam!
      • Piekę, bo dzięki temu danie jest smaczniejsze, a ziemniaki utrzymują formę dzięki zapieczonej z zewnątrz skórce.
    • Bakłażan także pieczony, bo taki jest najsmaczniejszy, o kremowej, jedwabistej konsystencji, przyprawiony solą i pieprzem ma już smak, którym tylko wzbogaci danie.
  • Ser feta używam, ponieważ podkręca charakter dania zarówno swoim słono-ziołowym smakiem, jak i także ziołowym aromatem. Oryginalny ser feta powstaje z mieszanki mleka owczego i koziego, dzięki czemu idealnie komponuje się z mięsem jagnięcym. Więcej o fecie przeczytacie w tym poście.
  • Z tego samego powodu – dla podkręcenia owczego aromatu w daniu, do beszamelu dodaję otarty twardy owczy ser Pecorino.
    • Mięso
      • Zdaję sobie sprawę, że baranina (a już jagnięcina to w ogóle) nie należy do najpopularniejszych gatunków mięs w Polsce, a tym samym jej dostępność jest ograniczona (sama planując obiad z jej udziałem musiałam się nieco nagłowić nad jej zakupem), a do tego jeszcze cena, która raczej może zwalić z nóg niż zachęcić, nawet do jednorazowego jej wypróbowania. Dlatego możecie jagnięcinę zamienić na inne delikatne mięso, bardziej dostępne, jak cielęcina lub wołowina (choć ta jest intensywniejsza w smaku i nieco bardziej nachalna w formie – w tym daniu). Sprawdzi się też dobrze mięso z królika, łagodne i delikatne.
      • Baranina a jagnięcina
        • Różnica w wieku zwierzęcia. Jagnięcina pochodzi z jagnięcia, które ma nie więcej niż rok w czasie uboju. Baranina jest mięsem powyżej tego okresu. Jagnięcinę charakteryzuje delikatniejsze, mniej włókniste i mniej tłuste mięso, dzięki czemu o delikatnym aromacie fitolu, podczas gdy baranina to mięso z dojrzałego zwierzęcia, które im starsze, tym bardziej jego mięso jest aromatyczne, a dla niektórych woniejące. Aromat, o którym piszę, mięso zawdzięcza trawie i ziłom, jakie spożywają owce na pastwiskach. Rośliny te bogate są w chlorofil będący organicznym związkiem fitolu, który to wytwarza ten charakterystyczny zapach.
        • Jeśli nie jedliście jeszcze nigdy baraniny, to polecam przygodę rozpocząć od mięsa jagnięcego. A jeśli chcecie skoczyć na głęboką wodę – aromat jest ciekawy, ale dominujący, to przed obróbką termiczną oczyśćcie mięso z możliwie największej ilości tłuszczu, w którym to fitolowy aromat jest w większości skupiony.
        • Przyprawienie mięsa dużą ilością ziół także pomaga w zniwelowaniu aromatu dziczyzny.

Szczegóły

Porcje

6-8

Przygotowanie

2-3 h

Pieczenie

30-45 minut

Składniki

  • Warzywa
  • 1 kg ziemniaków typ kulinarny B-C moja ulubiona odmiana to Lilly

  • 1 kg świeżego bakłażana

  • 50 g oliwy do nasmarowania warzyw przed pieczeniem

  • sól i świeżo zmielony pieprz do smaku (nieznaczna ilość)

  • Mięso
  • 60 g oliwy lub oleju rzepakowego/słonecznikowego

  • 800 g mięsa jagnięcego zmielonego drobno (ja użyłam biodrówki)

  • 4 małe liście laurowe lub 2 większe

  • 7 g liści świeżej mięty posiekanej drobno (z 2 większych gałązek)

  • 3 g czosnku – 2 większe ząbki lub 4 mniejsze (klasycznie przeze mnie w malakserze razem z cebulą)

  • 30 g szalotki posiekanej drobno (klasycznie przeze mnie w malakserze razem z czosnkiem)

  • 2 g listków rozmarynu posiekanego drobno (z 1 całej większej łodyżki)

  • 20 g świeżej chili posiekanej drobno

  • ½ łyżeczki otartej gałki muszkatołowej

  • sól

  • świeżo zmielony pieprz

  • 200 g passaty pomidorowej lub pulpy pomidorowej

  • Beszamel
  • 1 l mleka 3,2%

  • 50 g mąki pszennej typ 405/450

  • 35 g oliwy lub 50 g masła

  • 35 g startego sera Pecorino

  • świeżo zmielony pieprz

  • ¼ łyżeczki otartej gałki muszkatołowej

  • Dodatkowo
  • 150 g sera feta

Przygotowanie

  • Mięso
  • W sporej wielkości rondlu rozgrzewam oliwę, dodaję wszystkie drobno posiekane zioła i warzywa: cebulę, czosnek rozmaryn, miętę, chili, a także liście laurowe oraz pieprz. Całość duszę/podsmażam na średniowysokiej mocy kuchenki, do czasu aż szalotka się zeszkli. W tym momencie dodaję mięso i całość podsmażam/duszę do czasu aż mięso się zamknie, czyli odparuje z rondla cała woda, która w trakcie smażenia zacznie się z mięsa wydobywać, a mięso zacznie nabierać brązowych rumieńców. Wtedy dodaję passatę pomidorową, którą zagotowuję wraz z całą zawartością rondla, redukuję moc kuchenki do średnioniskiej, przykrywam pokrywką i pozostawiam tak, do czasu aż będę przekładała-konstruowała zapiekankę. Powstały w ten sposób sos nabiera smaku i aromatów z ziół. Po około pół godzinie weryfikuję smak sosu, doprawiam go solą i jeśli uznaję, że jakiegoś smaku mi w nim brakuje, jest to moment, w którym ewentualnie koryguję pierwotne przyprawienie. Sos pod koniec pichcenia będzie gęsty i zwarty – taki na bogato.
  • Warzywa
  • Kiedy mięso dochodzi w rondlu, zabieram się za przygotowanie warzyw. Ziemniaki obieram, opłukuję w zimnej wodzie, kroję w półksiężyce o grubości około 1 cm – mają być grubsze, ponieważ stanowią także spód zapiekanki, na którym układana będzie cała konstrukcja dania. Potrzeby jest stabilny spód, by podczas wyjmowania dania na talerz, zachowało ono swoja formę. Ziemniaki wykładam na blaszkę wyłożoną papierem do pieczenia, smaruję oliwą, solę i pieprzę do smaku, wstawiam do nagrzanego do 200°C piekarnika z włączoną funkcją termoobiegu i piekę przez około 15-20 minut aż ziemniaki się zarumienią.
    Z bakłażanem postępuję identycznie jak z ziemniakami, z taką jedynie różnicą, że bakłażana nie obieram, a kroję wzdłużnie.
    Upieczone warzywa wyjmuję z piekarnika i odstawiam na bok do czasu przekładania zapiekanki (bez przykrywania, bo zaczną zaparowywać i zmiękną).
  • Beszamel
  • Beszamel przygotowuję, kiedy bakłażan dochodzi w piekarniku. W małym rondlu, na średnim ogniu, rozgrzewam oliwę wraz z pieprzem i gałką muszkatołową, dodaję mąkę i podsmażam do czasu aż mąka zacznie bulgotać, cały czas mieszając – w innym wypadu mąka ma ogromną szansę się przypalić.
  • Kiedy mąka zaczyna mrugać z rondelka, znaczy, że czas zacząć dolewać mleko – stopniowo. Ja robię to w trzech turach, cały czas mieszając. Kolejną porcję dolewam za każdym razem, gdy sos zaczyna mocno gęstnieć. Pilnuję też, by moc kuchenki nie była za wysoka, by beszamel się nie przypalił w trakcie przygotowywania.
  • Sos gotuję do czasu aż nabierze satysfakcjonującej mnie gęstości, czyli w przypadku tego dania potrzebuję czegoś na wzór gęstniejącego budyniu. Na koniec do sosu dodaję otarty ser Pecorino, który staram się dokładnie połączyć z sosem.
  • Składanie zapiekanki
  • Na dno żaroodpornego naczynia wykładam beszamel – tak by przykrył całe dno, ale nie nadzwyczajnie grubą warstwą. Na beszamelu układam upieczone ziemniaki, które oprószam połową fety, a tę przykrywam upieczonym bakłażanem. Na bakłażanie układam mięso, które przykrywam ziemniakami, te smaruję beszamelem, który oprószam pozostałą połową fety, a później przykrywam mięsem, bakłażanem i beszamelem. Całość wstawiam do nagrzanego do 180°C piekarnika i piekę przez około 40 minut, aż beszamel się zarumieni.
Zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami

Przygotowanie

Układanie zapiekanki

Zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami
Zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami

Po upieczeniu

Zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami
Zapiekanka jagnięca z pieczonym bakłażanem i ziemniakami